پرورش ملکه زنبورعسل

تامین و تولید ملکه‌ی خوب مستلزم داشتن اطلاعات وتجربه کافی ازاصول پرورش ملکه زنبورعسل می‌باشد.

داشتن کلنی‌های باکیفیت خوب یکی از رموزموفقیت زنبورداران است. کیفیت کلنی زنبورعسل اساسا به خصوصیات فیزیکی و ژنتیکی ملکه آن بستگی دارد. برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از کلنی‌های زنبورعسل باید همیشه ملکه آنها جوان، بارور وبا خصوصیات فیزیکی و ژنتیکی  بسیار خوب باشد.

کلنی که قصد تامین و پرورش ملکه زنبورعسل از آن را داریم باید شرایط زیر را داشته باشد:

• تولید محصولات کلنی بالا باشد.
• کلنی باید آرام بوده و کمتر نیش بزند .
• دربهار رشدکلنی سریع باشد.
• با ذخیره کم زمستان را سپری کند و زمستان گذرانی خوبی داشته باشد.
• تخم ریزی منظم و درصد خویشاوندی پایین، قدرت تخم ریزی ملکه بالا باشد.
• دربرابر آفات و بیماریها مقاوم باشد
• عدم تمایل به بچه دهی
• شان سازی کلنی بالا باشد.
• تمایل به غارتگری نداشته باشد. نکته: رعایت تمامی اصول بالا مستلزم بررسی ومطالعه دقیق کلنی ها ی شاهد به مدت طولانی میباشدکه این کارعمدتا توسط کارشناسان ومتخصصین امرصورت می گیرد. زنبورداری که قصد تولید ملکه به تعداد کم  دارد تنها رعایت اصول یک و دو کافی است. 

تولید و پرورش ملکه زنبورعسل  به روش طبیعی به دو صورت انجام می گیرد:

1. تولید و پرورش ملکه زنبورعسل با استفاده از سلول‌های طبیعی
2. پرورش ملکه زنبورعسل تحت شرایط کنترل شده

تولید و پرورش ملکه زنبورعسل با استفاده از سلول های طبیعی :

به طور طبیعی داخل کندوی زنبور عسل، زنبورها درسه حالت سلول ملکه ساخته و اقدام به پرورش ملکه زنبورعسل می‌نمایند:

• زمانی که کلنی می خواهد بچه تولید کند. معمولا تعداد زیادی سلول ملکه درحاشیه شان ها ساخته شده وملکه درآن ها تخم گذاری می کند. معمولا ملکه های پرورش یافته از این گونه سلول ها دارای کیفیت خوبی هستند.
• زمانی که ملکه کلنی پیرشده ویا به دلایل مختلف راندمان و عملکرد خوبی نداشته باشد. تعدادسلول‌ها در این حالت محدود بوده و کمتر از ۷-۶ عدد درتمام کندو است. ملکه های پرورش یافته از این گونه نیز ازکیفیت خوبی برخوردارند.
• در مواقعی که به طور اضطراری ملکه کندو به علل مختلف کشته شده وکلنی مجبور است ملکه جدیدی برای خود پرورش دهد. درچنین موقعیتی تعدادی ازسلول‌های کارگرها تغییرشکل یافته و آنرا به سلول ملکه تبدیل می کنند. به خوب بودن کیفیت ملکه ها اطمینانی نیست.
  درهرکدام ازاین مواقع که سلول های ملکه سربست شدند، تنها یک الی دو سلول درشت و بزرگ را باقی می‌گذاریم. مابقی را از سطح شان‌ها بریده، یاهمراه با شان به کندوهای بدون ملکه و یا کندوچه‌های باروری ملکه می‌دهیم.

پرورش ملکه زنبورعسل تحت شرایط کنترل شده(سلول های طبیعی ملکه تحت کنترل زنبوردار)

1. استفاده از قاب حاوی لارو و تخم جهت پرورش ملکه زنبورعسل

ابتدا کلنی را یتیم می‌کنیم و تمام قاب های تخم و لارو را از کلنی بدون آن که زنبوری روی آن نشسته با شد به کلنی های دیگری می‌بریم سپس یک قاب حاوی لاروهای بسیارجوان  از کلنی های انتخاب شده که دارای خصوصیات بهتری هستند برداشته و داخل کندوی قبلی که یتیم کرده‌ایم می‌گذاریم و بعد از مدتی سلول های ملکه در روی این قاب تشکیل می‌شود. در این روش هم ملکه های خوبی به وجود نمی آید زیرا کلنی از لارو های پیرتر استفاده میکند.

2. روش برش کمانی جهت پرورش ملکه زنبورعسل

یک کلنی قوی را در این روش نیز باید یتیم کنیم و تمامی قاب های تخم و لارو را از کندو خارج و به کندو های دیگر انتقال دهیم. در مقابل باید قاب های شفیره از کندوها ی دیگربگیریم وبه این کلنی بدهیم.سپس یک قاب حاوی لاروهای بسیارجوان از کلنی های انتخاب شده که دارای خصوصیات بهتری هستند برداشته ،با چاقویی تیز و داغ یک برش کمان دار در زیر قاب ایجاد می کنیم و قاب را در وسط کندو می گذاریم . ۵ روزبعد ،از کلنی بازدید می کنیم تا ازمیزان موفقیت کارخود مطلع شویم. ۱۰روزبعد که سلول های ملکه سربست شدند آن ها رااز شان جدا کرده وبه کندوهای بی ملکه یا کندوچه ها می دهیم  .البته موقع بریدن وجدا کردن سلول ملکه باید دقت شودکه به سلول ملکه آسیبی نرسد .

    ۳- روش موزاییک کاری جهت پرورش ملکه زنبورعسل

لازم نیست قاب لارو را برش داد بلکه باید قاب خالی را برش داد ، سپس یک قاب که حاوی  تخم است را برداشته  و آن را  در ابعاد۳*۵ میبریم و به صورتی که تخم به طرف پایین عمود است . میتوانید از موم مذاب  برای چسباندن استفاده کنید.مابقی کا رها مانند روش برش کمانی است .