زنبورستان باید شرایطی داشته باشد که در این مقاله مواردی از آن جمع آوری شده است تا با شما به اشتراک بگذاریم. با رویال همراه باشید.
برای شروع کار قبل از هر چیز باید بدانید محلی که زندگی می نمایید یا قرار است کندو ها را آنجا مستقر نمایید، برای زنبور ها مناسب باشد، تا هم احتیاجات کلنی را براورده نماید و هم محصول اضافی داشته تا شما از آن استفاده نمایید .
نکاتی درباره محیط زنبورستان:
۱ – زنبورستان از لحاظ شهد و گرده فراوان مناسب شغل زنبور داری باشد.
محیط فاقد گل و گیاه و یا محیطی که گل و گیاه در آن کم بوده و یا فقط مدت کوتاهی از سال گل وجود دارد برای زنبور داری مناسب نمی باشد. مهمترین و اساسی ترین بخش زنبور داری محیط مناسب ( در اکثر اوقات سال گل فراوان وجود داشته باشد) برای زنبور داری می باشد . گیاهانی چون درختان میوه شکوفه دار بهاره (، سیب ، گلابی ، مرکبات ، زردالو، آلوچه و گیلاس) پنبه ،آفتاب گردان ، یونجه ، شبدر ، اسپرس ، بیدمشک ، گون ، آویشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبیا ، نعنا ، اقاقیا ، کاج ، گیاهان زینتی و طیف بسیار وسیعی از دیگر گیاهان زراعی ، باغی ، جنگلی ، گیاهان دارویی روی کوه ها و تپه ها و مراتع، منابع شهد و گرده برای زنبور عسل محسوب می شوند. در این شرایط شما بهترین راندمان تولید را از زنبورستان خود خواهید داشت . اگر شما بهترین زنبوردار باشید ولی محیط فاقد گل و گیاه باشد . شما موفق نخواهید بود.
۲ – شرایط آب و هوایی مناسبی داشته باشد .
به طور معمولی باد شدید یا باران و مه آلود بودن هوا و یا گرما و سرما شدید در همه نقاط وجود دارد اما این شرایط فقط مدت کوتاه و در حد ۳ الی ۱۰ روز از سال به وجود می آید . اما گرما یا سرمای بیش از حد تحمل ، بارندگی پیوسته و زیاد ، هوای ابری در بیشتر اوقات سال یا فصل مورد نظر ، بادهای شدید ، هوای شرجی یا هوای غالبا مه آلود ، افزایش یا کاهش ناگهانی درجه حرارت هوا و آلودگی غیر تحمل هوا ممکن است، در اقلب اوقات سال چنین منطقه ای را برای استقرار زنبورستان نا مطلوب کند و زنبور داری را با ضرر و تلفات زیاد همراه نماید .
۳ – اهمیت وجود منبع آب سالم در اطراف زنبورستان
زنبور نیز مانند سایر جانداران به آب به عنوان حیاتی ترین نیاز خود احتیاج دارد . هر چه آب سالم و پاکیزه در دسترس تر ( حداکثر ۵۰ متر) باشد . بازه کندو ها بالا تر می رود . و زنبورستان از سلامت بهتری برخوردار خواهد بود .
۴ – بهداشت زنبورستان و اهمیت آن
زنبور عسل نیز مانند سایر حیوانات به برخی از بیماری ها حساس است و متاسفانه بیشتر بیماری ها باعث انهدام بخش مهم یا تمامی کلنی های زنبوردار می شود و یا ضمن خسارت به زنبوردار معالجه می شوند . بنابراین اقتصادی ترین اقدام برای جلوگیری از ابتلای زنبورها به بیماری توجه زنبور دار به بهداشت منطقه است . نزدیکی به گواری ها یا مرغداری ها و یا کارخانه جات مواد شیمیایی و یا کود کمپوست و یا محل تخلیه زباله و یا مزارعی که با آب فاظلاب آبیاری می شودند برای زنبورستان مساعد نمی باشد. زیرا بوی بد زنبوران را فراری می دهد .
۵ – آلودگی های صوتی
مکان استقرار زنبورستان از نقاط پر سر و صدا مثل جاده های پر رفت وآمد ، کارخانه های پر سر و صدا و غیره به اندازه کافی دور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراری شدن آنها نشود .
۶ – اهمیت دور بودن کافی زنبورستان از نقاط مسکونی
زنبورها با توجه به شعاع پرواز خود ممکن است تا ۵ کیلومتر از محل زنبورستان دور شوند . اما نزیک بودن زنبورستان در فاصله ۲۰۰ متری به خانه های مسکونی به وجود آمد مشکلاتی از قبیل ورود به خانه ها به خاطر وجود مواد شیرین و بروز مشکل برای صاحب خانه و یا ناتوانی از خروج از خانه برای زنبور باشد و یا دم غروب با روشن شدن چراغهای روشنایی برای زنبور عسل که جهت یابیش با نور خورشید می باشد دچار مشکل نماید و شما می بینید که زنبور ها برای رفتن به کندو در اطراف چراغ برق جمع شده اند .
۷ – اهمیت رعایت فاصله زنبورستان ها از هم
در شرایطی که بیماری های مسری در زنبورستان های همسایه شما وجود دارد حداقل فاصله لازم به رعایت زنبورستان ها از یکدیگر در هر منطقه ۶ کیلومتر است . اگر منطقه پوشش گیاهی چندان خوبی نداشته باشد چند مشکل اساسی پیش خواهد آمد:
۱ – در دو زنبورستان مجاور هم به علت کمبود منابع شهد و گرده تولید عسل کمتر می شود.
۲ – به علت گرده افشانی بیش از حد مورد نیاز، بیشتر گل ها به میوه یا بذر تبدیل شده و تمام میوه ها قادر به دریافت مواد غذایی کافی نمی شوند و از کیفیت محصول کاسته می شود.
۳- امکان رفتن اشتباهی زنبورهای یک زنبورستان به زنبورستان های دیگر و شیوع بیماری و غارت وجود دارد .
۸ – میزان نزدیکی زنبورستان به جاده
جاده برای زنبورستان یه حسن می باشد که دسترسی به وسایل نقلیه برای حمل و نقل ، بارگیری و تخلیه کندوها را آسان می نماید . اما اگر جاده نزدیک زنبورستان پر رفت و آمد باشد .( جاده های بین شهری ، اتوبان ها) زنبور عسل از سرو صدا و هم به علت اوج پرواز کم با وسایل نقلیه برخورد کرده و تلف می شوند.
۹ – بهترین مناطق استقرار یک زنبورستان
بی تردید بهترین مکان استقرار یک زنبورستان در یک باغ یا مزرعه بزرگی است که محصول آن باید توسط زنبور عسل گرده افشانی شود. در این صورت علاوه بر تولید عسل برای زنبوردار محصولات کشاورز یا باغ دار هم به قدر کافی گرده افشانی می شود.
کندو ها با جمعیت های قوی باید در مناطقی مستقر گردند که در آنجا معمولاً ۵ تا ۶ ماه از سال گیاهان و درختان مختلف یکی بعد از دیگری گل بدهند . اگر این شرایط فراهم نشد زنبور دار مجبور به کوچ دادن زنبور هایش می باشد . تا در مدت زمان بیشتری جمعیت هایش در مناطق پر گل باشند . این کار آنقدر منفعت دارد که به زحمت کوچ دادن بیرزد . امروزه در خیلی از کشور های دنیا به ویژه ایران زنبور داری اقتصادی روی کوچ دادن استوار می باشد .
زنبورداری با کندو های ثابت بدون کوچ دادن در کشور تقریباً خشکی مثل ایران، مقرون به صرفه نیست . میزان تولید محصول در کندوهایی که به مناطق پر گل کوچ داده شده اند نسبت به کندوهایی که در تمام سال ثابت بوده اند خیلی زیاد می باشد، به همین دلیل هیچ زنبور داری که کندو هایش در سال ثابت هستند نسبت به آنانی که کندو های کوچ رویی دارند منفعت قابل بحثی ندارند .
۱۰ – استقرار زنبورستان در کنار دریا یا رودخانه
چنانچه زنبورستان در ساحل دریا یا رودخانه مستقر شود زنبورها برای نوشیدن و جمع آوری آب به طرف آنها رفته و معمولا جریان آب رودخانه یا امواج دریا بیشتر زنبورها را غرق می کند و به این ترتیب خسارت سنگینی به جمعیت کلنی ها وارد می شود .
۱۱ – سطح زنبورستان و استقرار کندوها روی پایه یا سکو
سطح زمین زنبورستان باید دست کم ۳۰ سانتی متر بالاتر از زمین های اطراف باشد.
۱۲ – مکان زنبورستان در رابطه با سمپاشی باغ ها و مزارع
زنبورستان شما نباید در نقاطی که سپاشی زیاد وجود داردبه خصوص جالیز ها و مزارع گلزا که بیشترین سم پاشی ها را دارند قرار گیرد . در حقیقت شما عطای این مزارع را به لقاء شان ببخشید.
۱۳ – نحوه استقرار کندوها در زنبورستان
محل استقرار کندوها در زنبورستان باید به گونه ای طراحی شود که زنبورهای پرواز کننده از کندوهای مختلف مانعی در جلوی زنبورهای دیگر نباشد به همین جهت در استقرار کندوها طرح هایی چون زیگ زاگ – مربع – گروهی – موازی و غیره ممکن است عملی گردد
چنانکه منطقه ای که زنبورستان در آن مستقر است بادخیز نباشد می توان کندوها را به گونه ای در زنبورستان مستقر کرد که سوراخ پرواز آنها به سمت مشرق یا جنوب باشد در این صورت با طلوع خورشید نور به سمت جلوی کندوها می تابد و زنبورها زودتر فعالیت روزانه را آغاز می کنند.در مناطق بادخیز سوراخ پرواز باید در جهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص در زمستان باد سرد به داخل کندوها وزیده نشود و در سایر مواقع نیز موجب ناراحتی زنبورها نشود.
۱۴ – عدم وجود دشمنان زنبور عسل
شما نباید زنبورستان خود را در مناطقی که دشمان زنبور عسل از جمله سار ، خرس ، زنبور قرمز، موریانه و مورچه که امکان نابودی و یا مهارشان وجود ندارد ، قرار دهید .
۱۵ – مسافت مکان جدید زنبورستان تا مکان قبلی
شعاع پرواز مفید زنبور عسل به ۲ کیلومتر و شعاع پرواز دور آن به ۶ کیلومتر و گاهی به ۱۲ الی ۱۳/۵ کیلومتر می رسد. برای جلوگیری از مراجعت زنبورها به مکان زنبورستان قبلی مکان زنبورستان جدید تا قبلی باید بیش از ۶ کیلومتر فاصله داشته باشد.
۱۶ – رابطه کندو و مساحت زنبورستان
دیوارها نباید از ۲ متر مرتفع تر و فواصل بین کندوها به میزان حداقل ۵/۲ متر از هم باید رعایت شود و فاصله ۴ متری بین هر ردیف ضروری است .
۱۷ – کاشت درخت و یا گیاه
در محل زنبورستان خود بهتر است یا خودتان و یا به کشاورزان توصیه کنید که درخت و یا گیاهی کشت نمایند که گل آن بیشترین سود را برای زنبور عسل داشته باشد . وجود درخت بید مشک و یا درختانی که زودتر از همه شکوفه می دهند در محلی که زنبور ها زمستان گذرانی می کنند الزامیست . بیدمشک نخستین درختی است که شکوفه می دهد و این زمانی است که در طبیعت تقریبا هیچ گلی وجود ندارد ولی جمعیت ها سخت بدان نیاز مندند . بخصوص آن که گرده گل بیدمشک بسیار غنی از مواد غذایی لازم برای زنبور ها می باشد . گرده گل بیدمشک باعث سرعت افزایش جمعیت ها می گردد . این درخت تقریباً در همه جای ایران که هوای چهار فصل دارد رشد می کند .