زنبورداری فروردین ماه زمانی است که معمولا هم جمعیت نسبتا قوی است و هم اینکه تعداد کارگران به سرعت در حال افزایش می باشند.
زیاد بودن تعداد کارگران زنبورداری فروردین ماه به جمعیت امکان می دهد که از گل های درختان میوه یک محصول عسل جالب توجه تحویل زنبوردار دهند. جمعیت ضعیف این شهد را صرف تقویت داخلی خودش می کند تا تعداد کارگرانش زیاد شود و عسلی تحویل زنبوردار نمی تواند بدهد. در نتیجه زنبوردار از یک محصول عسل نسبتا زیاد و معطر عقب می ماند. از اینجا اهمیت تغذیه جمعیت ( در مرداد ماه و شهریور ماه ) و تغذیه زمستانی آنها معلوم می گردد. همین دو تغذیه اگر به موقع و به مقدار کافی انجام گیرند جمعیت هنگام باز شدن شکوفه های درختان میوه در زنبورداری فروردین ماه حتما قوی خواهد بود. البته به شرط اینکه ملکه اش پیر یا ناقص و یا ضعیف نباشد. جوان و با استعداد بودن ملکه از شرایط لازم این کار است. در مناطق معتدل تر کشور ما مثل گیلان و مازندران اغلب شکوفه های درختان میوه حتی از نیمه دوم اسفند ماه باز می شوند. اوایل اردیبهشت ماه معمولا درختان مرکبات گل می دهند. در فاصله بین این دو گل در خیلی از نقاط گل جالب توجهی در طبیعت وجود ندارد که زنبورها از آن شهد جمع کنند.به همین دلیل امکان فعالیتی برایشان وجود ندارد و بیکار می مانند. در چنین وضعی زنبوردار نباید جمعیت ها را به حال خودشان رها کند. بهتر است آنها را وسیله مخلوطی از شکر و عسل و آب یا خمیر شیرین هر شب تغذیه نماید تا نه تنها بی غذا نمانند و از گرسنگی و بیکاری صدمه ببینند بلکه مانع آن شود که ملکه کم شدن شهد آوردن کارگران را حس کرده و تخمگذاریش را کم و در صورت طویل بودن مدت آن حتی قطع کند.
برای کنترل ازدیاد جمعیت زنبور ها در زنبورداری فروردین چه باید کرد ؟
ازدیاد تدریجی و مرتب تعداد زنبورها در جمعیت و کندو و اغلب کار را به جایی می رساند که سطح همه شان های موجود پر از زنبور عسل می شود و زنبور دار باید جای تازه برای زیست آنها و ملکه برای تخمگذاریش بدهد تا به فکر بچه دادن نیفتند. چون بچه دادن همیشه باعث کم شدن محصول عسل سالیانه جمعیت می گردد. بهتر است به کندو دیواره بدهد تا زنبورها مشغول فعالیت شوند و از بچه دادن صرف نظر نمایند بیکاری در بهار همیشه جمعیت را به فکر بچه دادن می اندازد. یکباره آویزان کردن چندین دیواره یا شان در داخل کندو اشتباه است. هر چند روز ۱ الی ۲ دیواره یا شان بعد از آخرین قابی که لارو سرپوشیده دارد باید آویزان نمود. به طور مثال هرگاه جمعیت در پاییز روی ۶ قاب تنگ شده بود می توان به وی ۲ دیواره یا ۲ شان بافته شده خالی و یا ۲ شان بافته شده که داخلش هم کمی عسل از پاییز باقی مانده باشد داد. اگر روی دیواره ها کمی شربت پاشیده و فورا داخل کندو آویزان شوند اثرش خیلی بهتر خواهد بود زنبور عسل ها آنها را زودتر قبول کرده و فعالیت را رویشان فوری شروع می نمایند. پس از یک هفته همین کار را می توان تکرار کرد.
شان هایی را که زنبورها در سال قبل بافته اند ولی ملکه حتی یک بار هم داخل
آن تخم ریزی نکرده است را در فروردین ماه با زحمت و اکراه قبول کرده
داخلشان تخم می گذارد. بهتر است آنها را در ماه های بعد داخل کندو آویزان
کرد. دیواره ها را تنها زمانی داخل کندو آویزان می کنند که جمعیت موم
سازی را بطور جدی شروع کرده باشد و این تقریبا هنگامی است که شکوفه های
آلبالو ریخته باشد و به دنبال هم انتظار شکفتن مقدار زیادی گل در بین باشد و
گرنه آنها را نخواهند بافت.
زمان بررسی کندو و ملکه در زنبورداری فروردین ماه
برای
دیدن ملکه یا وضع تخمگذاریش بازکردن کندو در زنبورداری فروردین ماه به
جمعیت صدمه می زند. چون باعث از دست رفتن گرما و سرد شدن کندو می شود و پس
از بستن آن زنبورها باید کلی عسل مصرف کرده و زحمت بکشند تا گرمای داخلی را
دوباره به ۳۵ درجه برسانند تا لاروها تلف نگردند. زنبور دار با تجربه
تقریبا تمام اوضاع داخلی کندویش را با نگاه و دقت کردن به سوراخ پرواز کندو
طرز رفت و آمد زنبورها تشخیص می دهد. حمل گرده گل
به وسیله زنبورها به داخل کندو برایش دلیل کافی بر وجود تخم و لارو و
همچنین زنده بودن ملکه می باشد. بنابراین باز کردن کندو برای مطمئن شدن از
بودن ملکه دیگر برایش لزومی ندارد.
اوایل بهار جمعیت حساسیت زیادی نسبت
به ملکه از خود نشان می دهد. بطوری که در صورت باز کردن کندو اغلب از ترس
از دست دادن ملکه و یا تلف شدنش زنبورها دور ملکه گلوله مانند جمع شده و
ملکه را سخت در وسط گلوله می گیرند تا خطری متوجه اش نشود و درست در همین
وضع ملکه را در وسط گلوله خفه می کنند. یعنی از شدت محبت آن را می کشند. در
نتیجه در زنبورداری فروردین ماه ضرر باز کردن کندو خیلی بیشتر از نفع آن
است و این کار را باید برای آویزان کردن شان های خالی و یا دیوارها به داخل
کندو محدود کرد.
در زنبورداری فروردین ماه چه موقع باید ملکه را عوض کرد
بررسی هایی که زنبور دار در ماه های پیش با استفاده از شناسنامه های تک تک جمعیت ها انجام داده تعداد جمعیت هایی را که در سال گذشته کمتر از حد متوسط زنبورستان عسل آورده اند را معلوم می کند. ملکه های آنها باید در فروردین ماه عوض شوند. اگر ممکن باشد نیمه اول فروردین ماه برای این کار بهتر است تا نیمه دوم آن. ملکه های جمعیت های نیش زن و ناراحت هم در همین ماه عوض می شوند که حداکثر تا دو ماه بعدش آرام شده و دیگر نیش نخواهند زد. اگر پس از این مدت باز هم به نیش زدن ادامه دهند دلیلش این خواهد بود که ملکه داده شده را کشته و از لاروهای خودشان ملکه تازه ای تولید نموده اند. در این صورت باید همه شان هایی که لاروهای سرباز دارند را بیرون آورده در کندوهای دیگر آویزان نمود و از سایر کندوها لاروهای سربسته ولی بدون زنبور عسل داخل کندو آویزان و آن وقت ملکه را عوض کرده و به آن یک ملکه جفتگیری کرده داد. ازدیاد نرهای پر قدرت در صورت تولید ملکه لازم است.
سمپاشی باغ ها و مسمومست زنبور ها در زنبورداری فروردین ماه
سمپاشی درختان میوه که معمولا بیش از همه در زنبورداری فروردین ماه انجام میشود می تواند صدمات زیادی به زنبورها و زنبورداران بزند. بیشترین سمپاشی در ایران بین همه درختان میوه فعلا در مورد مرکبات اجراء شده و اغلب باعث مرگ و میر زنبورها و حتی تمام زنبورهای یک جمعیت در اثر مسمومیت می گردد و بطوریکه در حال حاضر زنبورداران از بردن کندوهایشان به باغ های مرکبات اکراه دارند. در این کار همیشه باغدار خیلی بیشتر از زنبوردار زیان می بیند. چون مقدار محصول باغش نصف می شود. درست است که ساختمان گل های عده ای از مرکبات به طریقی است که تخمدانشان به وسیله گرده های خودشان بارور می شوند و به اصطلاح خودگشن می باشند. در نتیجه نباید برای گرده افشانی به زنبور عسل نیازی داشته باشند ولی بررسی های انجام شده باغ ها اطراف بارسلن ( اسپانیا ) و جزیره سیسیل ( ایتالیا ) نشان می دهند که باغ هائی که در آن کندوی زنبور عسل گذاشته شده عملا همیشه محصول خیلی زیادتری داده و به ویژه میوه هایشان بزرگتر و خوشمزه تر بوده اند تا باغ های مرکبات بی زنبور. عده ای دیگر از مرکبات مثل انواع و اقسام نارنگی های خودگشن نیستند و وجود زنبور عسل در چنین باغ هائی الزامی است تا بتوانند محصول کافی بدهند.
با برنامه ریزی صحیح می توان کار را طوری تنظیم کرد که نه باغ دار و نه
زنبور دار صدمه ای ببیند . می دانیم که دوره گل دادن درختان میوه حدود
۱۵روز است. رعایت زندگی پر ارزش زنبور عسل با سمپاشی نکردن در همین مدت
کوتاه هیچ صدمه ای به درختان میوه و میوه ها و باغ دار نمی تواند بزند ولی
از طرفی جلو مسمومیت و مرگ و میر زنبورها را می گیرد و از طرف دیگر به آنها
امکان گرده افشانی و بالا بردن مقدار محصول باغ را می دهد.
چکیده کارها در زنبورداری ماه فروردین
- فاصله زمانی بین شکوفه ۲ نوع از میوه های منطقه اگر زیاد باشد و در این فاصله هیچ نوع گل شهد زائی در منطقه وجود نداشته باشد، باید تنها در همین فاصله زمانی جمعیت ها را با شربت و یا بهتر مخلوطی از شکر و عسل و آب به نسبت مساوی تغذیه نمود تا ملکه از فعالیت تخمگذاری روزانه اش نکاهد و جمعیت ها به دلیل بیکاری به فکر بچه دادن نیفتند.
- دیواره ها را داخل کندوهای قوی آویزان کنید تا زنبورها آنها را ببافند.
- تنها زمانی کندو را باز کنید که واقعا لازم باشد. از باز کردن بی جهت کندوها خودداری نمائید.
- با دقت در سوراخ پرواز می توانید از وضع داخلی کندو آگاه شوید. مثلا هرگاه زنبورها شهد و به ویژه گرده گل به کندو حمل نمایند در این حال جمعیت هم ملکه دارد و هم تخم و لارو، بنابراین همه چیز در داخل کندو حالت عادی دارد و جای نگرانی نیست.
- بهترین زمان برای تعویض ملکه فروردین ماه است چون زنبورها ملکه تازه را تقریبا بدون درد سر قبول می کنند
- در صورت کمبود عسل در کندو جمعیت باید حتما تغذیه شود.
- مراقب سمپاشی نا بهنگام شکوفه های درختان میوه باشید. از باغ داران بخواهید که تنها در ۱۰ الی ۱۵ روزی که درختان میوه شکوفه دارند سمپاشی نکنند و یا اقلا قواعد سمپاشی را رعایت نمایند
- روی کندوهائی که جمعیت آنها بسیار قوی هستند یک نیم طبقه یا یک طبقه کامل بگذارید.