زنبورداری مرداد ماه مهمترین ماه برای برنامه ریزی بخصوص تقویت جمعیت ها برای سال بعد است.
اردیبهشت و خرداد و تیر ماه زمانی است که زنبوردار بیشترین محصول عسل سالیانه اش را برمی دارد. در مقابل زنبورداری مرداد ماه مهمترین ماه برای برنامه ریزی بخصوص تقویت جمعیت ها برای سال بعد می باشد. در این ماه ستون های اصلی زنبورداری برای سال آینده پایه گذاری می گردد. ازتخم هایی که از مرداد ماه به بعد گذاشته می شوند زنبورهائی تولد خواهند یافت که پاییز و زمستان و حتی مدت نسبتا کوتاهی از بهار زنده مانده و داخل کندو فعالیت های لازم را انجام خواهند داد. در اواخر زمستان تعداد زنبورهای جمعیت هر چه زیادتر باشد ملکه نیز تعداد بیشتری تخم خواهد گذاشت و در نتیجه جمعیت به سرعت قوی شده و حتی از شهد گل های درختان میوه یک محصول نسبتا جالب تحویل زنبوردار خواهند داد. بنابراین به نفع زنبوردار است که در مرداد ماه جمعیت را تقویت و ملکه را تحریک به تخمگذاری هر چه بیشتر کند و این کار را اقلا تا دو ماه بعدش حتما ادامه دهد. با این حساب ملکه هر چه در این مدت بیشتر تخمگذاری کند در اواخر زمستان و اوایل بهار تعداد زنبورهایش بیشتر و جمعیت ها قوی تر خواهند بود. کارهای لازمی که در زنبورداری مرداد ماه باید عملی گردد در صورت اجرا نشدن دیگر در بهار آینده جبرانش ممکن نیست.
بزرگترین وظیفه زنبوردار در زنبورداری مرداد ماه مبارزه با کم شدن سریع فعالیت تخمگذاری روزانه ملکه است که به دو عامل بستگی دارد:
- طول روز: بااینکه ملکه داخل کندو و در تاریکی به سر می برد و معمولا شب و روز را نباید بتواند تشخیص دهد ولی عملا دیده می شود که طول روز در تعداد تخمی که وی روزانه می گذارد موثر است به طوریکه در بهار که طول روز مرتب درازتر می گردد ملکه هم هر روز تعداد بیشتری تخم می گذارد تا روز پیش، از اواسط تیر ماه که روزها مرتب کوتاه می شوند ملکه هم از تعداد تخمی که می گذارد روزانه معمولا می کاهد. از آنجائی که طویل و کوتاه کردن روزها از قدرت ما خارج است از این راه قادر نیستیم در جلوگیری از کم شدن تخمگذاری روزانه ملکه اثری بگذاریم، سعی می کنیم به کمک تغذیه کمبود ملکه را جبران کنیم.
- تغذیه:
تعداد تخمی که ملکه می گذارد با مقدار غذایی که روزانه به وسیله کارگران
وارد کندو می شود نیزارتباط مستقیم دارد. یعنی هر اندازه مقدار غذایی که در
روز وارد کندو می شود بیشتر باشد ملکه هم به همان نسبت روزانه بیشتر تخم
می گذارد و هر چه روزانه کمتر غذا وارد کندو شود به همان اندازه تخم گذاری
کم می شود. مقدار غذا و نوع آن برخلاف عامل قبلی در اختیار ماست و به راحتی
می توان نوعش را عوض و یا مقدارش را کم یا زیاد کرد. امروزه از زنبورداری
از این عامل با هدف های مختلف بهره برداری می شود. با استفاده از همین عامل
در مرداد ماه به تغذیه تحریکی جمعیت ها می پردازیم تا اگر چه نمی توان به
کلی مانع کم شدن تخمگذاری ملکه شد ولی می توان این کاهش اجباری را به حداقل
ممکنه تقلیل داد.
چه جمعیت هایی در زنبورداری مرداد ماه جان سالم به در می برند ؟
با وجود مساوی بودن قدرت داخلی جمعیت ها و یکسان بودن شرایط طبیعی برای همه آنها مقدار محصول عسلی را که هریک از جمعیت های زنبورستان سالیانه به کندو می آورند ، بعضی بیشتر و برخی کمتر است. با استفاده از شناسنامه جمعیت ها مقدار عسل همه کندوها را جمع و به تعداد کندوها تقسیم می کنند. عددی که بدست می آید مقدار متوسط عسل زنبورستان است. جمعیت هایی که کمتر از متوسط زنبورستان عسل داده اند باید هر چه زودتر ملکه اش را عوض کرد. چون کمی و زیادی محصول از خواص ارثی ملکه است که آن را به بچه هایش که کارگران باشند انتقال می دهد. اگر تهیه ملکه ممکن نبود آن را با یکی از بچه های مصنوعی و یا یک پس بچه می توان متحد کرد. طبیعت هم همین کار را به طرزی دیگر همیشه انجام داده و باز هم می دهد. در سال هائی که شهد کم است یا بدلیل سرمای غیره منتظره و یا باران های زیاد زنبورها نتوانند و یا فرصت کافی برای جمع آوری شهد نداشته باشند تنها جمعیت های قوی و فعال قادر به جمع آوری شهد کافی برای ذخیره زمستانیشان هستند. جمعیت های ضعیف و یا غیر فعال شهد کمتری به کندو می آورند که حداکثر تا اواسط زمستان تمام می شود و زنبورهایش از گرسنگی میمیرند یعنی بطور طبیعی ضعیف ها حذف شده و تنها جمعیت های قوی زنده می مانند. بدین طریق ملاحظه می شود که طبیعت خودش هم پرورش دهنده خوبی برای زنبور عسل است. زنبوردار هم باید همین کار طبیعت را با دقت تمام و در همه سال های زنبورداریش با استفاده از امکاناتی که در اختیار دارد تقلید و تکرار نماید. چنین زنبور دار‌ی همیشه در کارهایش موفق خواهد بود. یکی از کارهای خوبی که زنبوردار می تواند بکند اینست که در اردیبهشت و خرداد تعدادی بچه مصنوعی بگیرد و در مرداد ماه برای متحد کردن با جمعیت های ضعیف از آنها استفاده نماید. تا جمعیت های تشکیل شده با داشتن ملکه های جوان و فعال، بتوانند بدون بیماری زمستان را گذرانده و در بهار آینده با تمام قدرت فعالیتهایش را آغاز نمایند.
پیامد وجود زنبور نر در زنبورداری مرداد ماه
نر کشی در جمعیت ها در این ماه و در خیلی از نقاط ایران حتی در تیر ماه شروع شده و به اتمام می رسد. پایان نرکشی اعلام پایان سال برای زنبورها هم هست. از اول شهریور ماه تقریبا در تمام نقاط کشور ما زنبورها سال تازه شان را شروع می نمایند. جمعیت های سالم پاییز و زمستان را بدون زنبورنر می گذرانند. وجود زنبور نر از مهر ماه به بعد در کندو علامت طبیعی نبودن وضع داخلی بویژه بی ملکه بودن جمعیت می تواند باشد.
تغذیه زمستانی زنبورداری مرداد ماه
در زنبورداری مرداد ماه تغذیه زمستانی را فوری پس از برداشت عسل با تغذیه تحریکی می توان شروع کرد و اگر قبلا شروع شده ادامه داد. دراین ماه معمولا جمعیت قوی است ولی تقریبا همه زنبورهای آن در بهار و تابستان متولد شده اند و عمرشان به زودی پایان می یابدو حداکثر پس از چند هفته خواهند مرد. بنابراین چه بهتر که کار تغذیه تحریکی و ذخیره کردن غذای زمستانی جمعیت را به عهده این زنبورها گذاشت تا زنبورهائی که از این پس متولد می شوند و تمام پاییز و زمستان و حتی اوایل بهار زنده مانده و فعالیت می کنند از این کار مشقت آورد معاف باشند و در نتیجه بتوانند مدت زیادتری زنده مانده و هم چنان که بارها گفته شد از شکوفه های درختان میوه یک محصول جمع نمایند و حتی در فروردین ماه تحویل زنبوردار دهند.
در هر زنبورستانی همیشه تعدادی از جمعیت ها تغذیه ها را به راحتی قبول و تا صبح روز بعد ظرف غذا خوری را خالی می کنند. برخی دیگر برعکس با وجود کمبود عسل در کندوهایشان تغذیه را قبول ندارند و غذای داده شده در ظرف غذا خوریشان بی مصرف مدتها باقی می مانده و حتی پس از چند روز ترش هم می شود. اینها برای زنبوردار مسئله ایجاد می نماید. چه اگر این جمعیت ها را به حال خودشان رها کند در زمستان از گرسنگی حتما تلف خواهند شد. باید موضوع را بدین طریق حل کنیم که به جمعیت هایی که غذا را خوب برمی دارند زیادتر و تا بالاترین حد ممکنه شربت دهیم و قاب های اضافه را که پر می کنند بتدریج برداشته داخل جمعیت هایی که شربت را برمی دارند آویزان نماییم و بدین طریق به قول خودم بین جمعیت ها تعادل غذایی ایجاد می کنم. غارت در این ماه و دو ماه آینده بدلیل کمبود شهد در طبیعت شدت می گیرد. توصیه آنست که تغذیه ها تنها بعد از غروب آفتاب انجام گیرد به علاوه سر هیچ یک از کندوها به مدت زیاد برای بازدید باز گذاشته نشود و سوراخ پروازها تنگ شوند.
چکیده کارهای زنبورداری ماه مرداد:
- جمعیت باید به کمک شربت تغذیه تحریکی گردد. این شربت می تواند با آب و شکر و عسل، یا آب و شکر و یا آب و عسل به نسبت های مساوی تهیه گردد.
- در تغذیه تحریکی و یا در تغذیه زمستانی به جمعیت هائی که بیشتر شربت را برمی دارند زیاد شربت بدهید ولی بعدا تعادل ایجاد کنید.
- مقدار متوسط سالیانه عسل کندوهایتان را از هم اکنون بطور تقریب می توانید حساب و ملکه های کندوهای کم محصول را عوض نمائید.
- نرکشی در خیلی از نقاط کشور اگر تاکنون شروع نشده باشد، در این ماه شروع و به انجام می رسد. پایان نرکشی آغاز سال تازه برای زنبورها می باشد.
- غارت می تواند به زنبورستان صدمه جدیدی بزند. بدلیل کمبود گل و شهد زنبورها آمادگی کامل برای غارت جمعیتهای ضعیف دارند. تنها منتظر یک بهانه تحریک کننده می باشند. از تمام عواملی که غارت را در زنبورها تحریک می کنند پرهیز نمائید.